Hoe maak je een droogtebestendige tuin?

Heb je een droogtebestendige tuin, of herken je dit? 

Je loopt in de zomer door de tuin en je ziet dat die er maar zielig bij staat. De planten gaan dood door de droogte. Of ze leven nog net maar ze staan er bruin en slap bij. Een gieter water helpt al lang niet meer.

Blijft dit de komende jaren steeds weer gebeuren?

Wat moet je dan als je ziet dat je tuin zwaar te lijden heeft?

Het wordt er niet gemakkelijker op als je tegenstrijdige adviezen krijgt over bijvoorbeeld sproeien en wat je voor je tuin moet doen bij droogte.

In dit blog leg ik je uit wat nu verstandig is om voor je tuin te doen, om zo je tuin beter bestand te maken tegen de droogte. 

Water geven, hoe?

Natuurlijk is er het afgelopen seizoen wel regen gevallen.

Maar het feit is, dat op dit moment de tuin nog steeds veel te droog is. Er zal niet snel voldoende water vallen om de droogte van de afgelopen twee jaar weer te compenseren. Met een beetje geluk wordt dit voorjaar iets natter dan de afgelopen jaren. Want hoewel we best kunnen genieten van het heerlijke weer, heeft de natuur én de landbouw erg te lijden van de droogte.

Het is nog maar de vraag wat de komende jaren gaan doen wat neerslag betreft…

Als je de tuin blijvend mooi wilt houden zul je dus een keer actie moeten ondernemen.

Het belangrijkste wat je kunt doen als het weer een langere tijd achter elkaar droog is, is je planten goed in de gaten houden. Wanneer je ziet dat ze het echt heel zwaar te verduren hebben, bijvoorbeeld doordat de hoeveelheid regen toch minder is dan verwacht. Dan is het toch verstandig om water te geven. Hierbij is het het beste om minder vaak wat grotere hoeveelheden te geven dan elke dag een klein beetje.

 
Een handige tip waarmee je zo weinig mogelijk water verspilt, vooral als je een kleine tuin hebt,  is om geultjes om de planten heen te maken en hier het water in te geven. 

Dit heeft drie voordelen:

1. Je zorgt ervoor dat het water direct bij de planten komt die het echt nodig hebben;
2. Verder zorgt het geultje er voor dat het water niet meteen weer wegstroomt over de aarde in plaats van dat het water in de grond trekt;
   
   
3. En door met een gieter water te geven in plaats met de tuinsproeier, voorkom je dat het water vernevelt en verdampt voordat het de kans krijgt om in de grond te trekken.

Water geven doe je bij voorkeur in de ochtend, voordat de zon fel schijnt en voordat het te heet wordt. In de avond is ook een goed moment.

Als je echt leidingwater moet gebruiken, probeer er dan rekening mee te houden dat in warme perioden, de piekmomenten tussen 7 uur en 9 uuur en tussen 19 uur en 21 uur liggen. Als je leidingwater gebruikt, probeer dan buiten deze tijden je tuin te verzorgen. Regenwater blijft natuurlijk het allerbeste.

Ga een watervoorraad aanleggen

Goed, we hebben nu al met droogte te maken. Maar er is een maatregel die je vrij snel kunt nemen. En dat is dat je een regenton aansluit op de regenwaterafvoer. Hiermee zorg je niet alleen dat je minder drinkwater  nodig hebt voor de tuin, het water is ook nog eens veel beter voor de tuin.

Er zijn tegenwoordig ook mooie regenwater oplossingen in plaats van de standaard groene ton. Zo zijn er bijvoorbeeld regenwaterschuttingen in de handel waarmee je veel meer water kunt opvangen en hergebruiken.  Maar ook regentonnen zijn verkrijgbaar in allerlei materialen en vormen.

Hemelwater afkoppelen

Stel,  je hebt de regenpijpen keurig aangesloten op een mooie grote regenton. Als de regenton vol is, dan stroomt het water normaal gesproken terug de regenpijp in.

Alsnog op de hemelwaterafvoer.

Je kunt het ook anders doen.

Hemelwater helemaal afkoppelen is echt het overwegen waard!
Je zorgt er dan voor dat als je regentonnen vol zijn, het regenwater niet terugloopt de regenpijp in, maar dat er een soort overstort van de regenton komt die naar een geschikte plek in de tuin wordt geleid.

Afkoppelen en infiltreren

Dit infiltreren hoeft niet ingewikkeld en met dure of lelijke materialen. Door een stapelmuurtje te maken (ook leuk voor allerlei diertjes) en daarbovenop onder afschot een gootje van bijvoorbeeld dakpannen te maken leid je het water de tuin in.

Het water zakt daar in de bodem, en zo blijft de grond veel langer vochtig en heb je minder snel last van een te droge tuin.

Om dit voor elkaar te krijgen kun je bijvoorbeeld een deel van de tuin wat lager maken om daar je regenwater in op te vangen. Bij een harde bui wordt het regenwater naar die plek geleid, en na een paar uren zakt het water de grond weer in. Als je een grasveldje in de tuin hebt, kun je die verlaagd aanleggen om het water in op te vangen. Gras kan prima tegen af en toe even onder water staan.

Zo’n opvangplek kan ook in de vorm van een regenwatervijver die bij een harde regenbui meer gevuld en breder wordt.

Aandachtspunten bij infiltreren

Let wel goed op, want deze oplossing is niet overal goed toe te passen.

Zo kun je bijvoorbeeld het water beter niet te dicht bij de woning laten infiltreren, omdat je dat een natte kelder of kruipruimte kan opleveren.

Verder is het van belang om te kijken hoe waterdoorlatend je grond is, om te voorkomen dat plassen water dagenlang blijven staan voor het water in de bodem is geïnfiltreerd.

En tenslotte is het ook belangrijk om de grondwaterstand in beeld te hebben. Als de grondwaterstand hoog is, dan zal het water minder snel infiltreren.

Heel veel informatie hierover is te vinden op de website van www.rainproof.nl

En volgend jaar? Bedek de bodem!

Oké, leuk dat infiltreren, maar zover ben je misschien nog niet?

Je hele tuin zo op de kop te zetten.

Dan vraag je je misschien af wat je nu al wel kunt doen voordat je volgend jaar met precies hetzelfde probleem zit…

Tja, het blijft toch één van mijn stokpaardjes hoor.

Bedek die bodem!

 Zoveel mogelijk. Echt.

Dit kun je doen met bodembedekkers, maar ook met mulch en compost. Gewoon een flinke laag. Dit helpt te voorkomen dat de grond uitdroogt. Onze zuiderbuur Louis de Jaeger (Commensalist / ByeByeGrass)  heeft daar een heel leuk leesbaar, maar briljant artikel over geschreven. Hij vergelijkt het leed van de plantjes onder anderen hiermee:

“Beeld je in dat je poedelnaakt gedropt wordt in het midden van de woestijn. De zon brandt op heel je lichaam. Wat is het eerste dat je gaat zoeken? Water en schaduw. Och ja, en misschien ook kleren. Helaas pindakaas, die zal je jammer genoeg niet vinden, je zit immers in het midden van de woestijn, of was je dat al vergeten? “

Nou, dat spreekt wel tot mijn verbeelding hoor. Ik voel die pijn bijna en ik leef intens met de plantje mee…

De oplossing die ook Louis de Jaeger aandraagt is: Bedek die bodem. Met een dikke laag. Doe dat met mulch, compost, snoeiafval, wat dan ook, maar bedek die bodem!

Het volledige artikel van Louis de Jaeger, kun je HIER lezen.

En als de droogte toch toeslaat. Wat nu?

Dode planten nog even laten staan

Ja, dat is leuk en aardig, maar straks kom je terug van vakantie en je ziet allemaal halfdode planten in de tuin staan. Wat doe je daar dan mee?

Wacht nog even met het weggooien.

De planten zijn soms sterker dan je denkt. Het kan zijn dat ze de bladeren hebben laten vallen of takken hebben laten afsterven om de rest van de plant te kunnen laten overleven.

Staan de planten op de goede plek?

Wat wel verstandig is, is om alvast te bedenken of de planten in je tuin nu wel op de goede plek staan.  Houd in de gaten hoe je planten er bij staan.

Zo heb ik ooit een keer zonder nadenken een Coreopsis verticillata geplant op een totaal verkeerde plek. Veel schaduw en vocht. Het duurde niet lang of er was weinig meer van over.

Ik heb hem laten staan, maar ik heb de border aangevuld met Spirea (Astilbe), die daar op een ideale plek staat.

De Spirea ging als een trein en de Coreopsis bleef nog maar net in leven.

De laatste jaren verdroogt zelfs de Spirea en tiert de Coreopsis welig. Het was jaren lang niet meer als een enkel sprietje met die dunne groene blaadjes.

Zijn de omstandigheden anders als voorheen?

Ik zie veel Hortensia’s die in deze zomers alleen nog mooi te houden zijn door er een parasol boven te zetten.

Het is de vraag die het ooit zelf nog weer goed gaan doen zonder hulp.

Dan is het een goed idee om alvast na te denken over het omwisselen van planten, of misschien zelfs over een andere indeling van de tuin.

Gratis e-book teken je Droomtuin

In mijn gratis e-book teken je Droomtuin in 10 stappen kun je leren hoe je zelf je tuinplan kunt maken.

Planten voor de droogtebestendige tuin

En als je tuin de zomers van de afgelopen jaren toch niet overleeft? Als het zo erg is dat de hele tuin verbouwt moet worden? Nou, dan is het handig om te weten welke planten geschikt zijn voor perioden met behoorlijke droogte.

Dit is toch wel mijn top 6 van planten die ideaal zijn in een toekomstbestendige en droogtebestendige tuin.

1. Duizendblad (Achillea)

Wat mij meteen opviel toen we na de hittegolf van juli 2019 thuis kwamen van vakantie? Het het hele gemengde gazonnetje kraakte van de droogte. Gras was er al bijna niet meer, maar ook veel van de kruiden die ons ‘ gazonnetje’ opfleurden waren nu ook echt wel verdroogt.

Op een paar planten na, waaronder de Duizendblad. Duizendblad (Achillea) is een ideale tuinplant en in trek bij insecten. Bijen vinden ze aantrekkelijk, maar ook de zweefvliegen komen graag langs.

Aangezien sommige zweefvliegen natuurlijke plaagbestrijders zijn van bijvoorbeeld de eikenprocessierups, wil je deze plant zeker in je toekomstbestendige en droogtebestendige tuin!

2. Marjolein (Origanum ‘rosenkuppel’

Nog een soort die het na de droogte en met hevige verwaarlozing nog heel goed doet, is de Origanum ‘rosenkuppel’.

Ook deze heeft een plek in de volle zon tijdens de hittegolf en in maar een piepklein laagje grond (want de kippen hebben in de bak gegraven) enorm goed gedaan. Er is niks aan het plantje te zien. De bijen en hommels zoemen ook hier af en aan. Het is een goede plant voor de droogtebestendige tuin.

3. Steentijm (Calamintha nepeta ‘nepeta’)

Nog zo’n topper die droogte enorm goed blijkt te weerstaan.

4. Hyssop

Hyssop is een plant die niet veel toegepast wordt, maar het is een fantastische plant die heel goed tegen droogte kan. De plant bloeit erg lang (van juni tot september) met mooie blauwpaarse bloemen in grote aren. De plant is ook heel aantrekkelijk voor hommels en bijen.

5. Ijzerhard (Verbena bonariensis)

Dit is een fantastische plant. Die goed te gebruiken is in de border. Het is een hele transparante plant die heel veel vlinders aantrekt.

6. Siergrassen

Veel siergrassen kunnen goed tegen de droogte en geven een mooi natuurlijk beeld aan de border.

Plantencombinatie voor de droogtebestendige tuin

Een van mijn favoriete plantcombinaties die ook heel geschikt is in een droogtebestendige tuin is deze:

Siergras (bijvoorbeeld Calamagrostis acutiflora ‘Karl Foerster’) met daaromheen Marjolein (Origanum ‘rosenkuppel’). Dan in de rest van de border combinaties van Salie (Salvia nemorosa)met Rode zonnehoed (Echinacea ‘purpurea’), Ijzerhard (Verbena bonariensis) en Duizendbladsoorten (Achillea).

Er is dus genoeg moois te maken van de tuin, ook als de toekomst misschien meer droge perioden krijgt. En ook als er meer extreme buien komen. Wil jij voor je tuin een nieuw droogtebestendig tuinontwerp maken? Volg me dan op FACEBOOK of INSTAGRAM. 

Heb je wat hulp nodig of wil je even op weg worden geholpen met een schets voor jouw tuin? Stuur me dan even een berichtje.

* Deze blog is geüpdatet op 31 maart 2021.