Buxusrups, wat nu?

Buxusmot – alarm

Het is weer mei. De buxusrupsen zijn alweer gesignaleerd. Sinds een paar jaar slaat in mei de paniek toe bij buxusminnende tuinliefhebbers. Dit beestje is de schrik van iedere tuinliefhebber die buxus in de tuin heeft staan.

Stel je voor dat je jaren hebt gewerkt, met veel liefde iedere keer weer heel secuur je buxus in de mooiste vormen hebt gesnoeid… En dan wordt weer mei. De stress slaat toe. Elk rupsje die je ziet in de buurt van je buxus wordt met kloppend hart bestudeert. Is dit er één? Of blijft mijn tuin nog gespaard? Totdat het moment komt dat je de eerste echte buxusrups uit je dierbare buxustuin plukt. Dit is Einde Verhaal denk je dan….

Aaargh, Pijnlijk! Ik moet er niet aan denken om zo door mijn tuin te lopen. Juist in het seizoen dat je eigenlijk juist volop van je tuin hoort te genieten… Maar wat doe je er aan?

Cyclus van de buxusmot

Om te achterhalen wat je zelf kunt doen voor je planten, is het belangrijk om eerst te weten hoe de levenscyclus van de buxusmot is.

De buxusmot overwintert als rups en komt in het voorjaar, bij temperaturen vanaf 10°C weer tevoorschijn. Het beestje begint meteen met het eten van buxusblaadjes. De buxusmot is te zien vanaf april-mei. Al snel legt dit dier dan weer nieuwe eitjes op de onderkant van het buxusblad.

De jonge larven zijn vuilgeel, de volgroeide larven zijn felgroen met een zwarte kop en ongeveer 4 cm groot. Ze hebben zwarte stippen en lengtestrepen op hun groene lijf. De rupsen maken een felgroene pop met donkere strepen en vlekken om nadien bruin te verkleuren naarmate de vlinder zich ontwikkelt in de pop.

Extra vervelend is dat de buxusmot meer generaties per jaar ontwikkelt. Hierdoor heb je vanaf het voorjaar tot aan het najaar continue buxusrupsen die je buxus bedreigen.

Wat kun je doen?

Er zijn allerlei manieren om het de buxusmot moeilijk te maken.

1. Jonge scheuten snoeien.

De buxusmot zet de eitjes vooral af op de jonge scheuten van de buxus. Als je die jonge scheuten snoeit, en alle snoeiafval in de container gooit, heb je al een heleboel eitjes en kleine rupsjes weggehaald.

2. Hogedrukspuit er op zetten

Het is even een klusje en je moet wel oppassen dat het niet te hard gaat, maar ook hiermee kun je een boel rupsen weghalen.

3. Feromonenvallen

Dit is een wat prijzige oplossing. De feromonenval is wel een heel biologische en heel verantwoorde manier van bestrijden.

In de val zit namelijk een stofje wat de mannetjes laat denken dat er een vrouwtje is die bevrucht kan worden. Doordat de mannetjes zo in de val worden gelokt kunnen ze de echte vrouwtjes niet bevruchten, waardoor er bijna geen volgende generatie meer komt.

Het is wel belangrijk om er op tijd mee te beginnen én om lang genoeg door te gaan. Start dus voordat de rupsen die in de winter zijn overgebleven zich ontpoppen tot vlinder en zich voort gaan planten. En stop pas nadat de laatste vlinders weg zijn. Daarmee voorkom je dat er rupsen overwinteren in je buxus en je volgend jaar weer meteen aan de beurt bent.

4. Loopeenden.

Loopeenden? Ja echt, die gaan de hele buxushaag door om die lekkere rupsen op te snoepen.
Kijk ook maar eens onderstaand filmpje van Laven Hoveniers.
Het zal niet voor iedereen weggelegd zijn om loopeenden aan te schaffen, maar het is wel veruit de meest hilarische manier om deze rupsen te bestrijden en ook nog eens volledig biologisch én verantwoord!

5. Met de hand wegvangen

Tja, met de hand wegvangen is echt een heel erg arbeidsintensieve klus. Maar alles wat je weg vangt kan geen schade meer aan je planten geven. Trek wel even handschoenen aan, want het wordt een vieze plakkerige bende… Het is belangrijk om de buxus regelmatig te blijven controleren en de rupsen/eitjes te blijven verwijderen.

6. Gif

Daar kan ik kort over zijn.
Niet doen. Gewoon echt niet.
Gif brengt namelijk altijd meer schade toe dan je bedoeling is.

Er is op dit moment heel veel te doen over de bestrijding van de buxusmot met gif en de relatie met de mezensterfte.

Het blijkt dat er heel veel jonge mezen sterven door gif. Op dit moment wordt nog onderzocht of het komt door gif wat wordt gebruikt tegen de buxusrups. Mezen zijn namelijk wel liefhebbers van die rupsen. Op zich ook logisch, want de rupsen zijn vaak massaal aanwezig en als je een nest met jongen te voeden hebt, is het wel heel handig als je zo’n buffetje in de voortuin hebt.
Dan zoek je als meesje niet verder dan nodig, toch?

Maar of de mezensterfte nu wel of niet komt door het gebruik van gif op de buxus, echt gezond kan het nooit zijn voor de vogels. En zeker niet voor jonge vogels.
En juist de vogels zijn natuurlijke vijanden van veel plaagdieren. Ze helpen ook goed mee bij het in de hand houden van de eikenprocessierups.

7. Biologische bestrijdingsmiddelen

Dan zijn er ook nog de bestrijdingsmiddelen waarvan op de verpakking staat dat het biologisch is, of dat het alleen tegen de buxusmot is.
Het blijkt namelijk dat ook hierin hele schadelijke stoffen kunnen zitten die niet alleen de buxusrups doden, maar alle rupsen die er mee in aanraking komen.

Uit onderzoek blijkt zelfs dat sommige van deze middelen zelfs verboden zijn voor de particulier, ondanks dat ze gewoon te koop zijn in tuincentra.  Waarschijnlijk weten veel tuincentra niet eens dat deze middelen verboden zijn omdat de verpakking er best vriendelijk uit ziet.

Dus echt, gif, ook biologisch, is geen oplossing. Het vraagt niet aan de rups of die schadelijk is of niet en helaas zullen ook rupsen of andere insecten verdwijnen die je wel had willen hebben…

8. Nematoden

Nemawatte?
Nematoden, dit zijn kleine onzichtbare aaltjes die als parasiet in de rupsen leven. De rupsen leggen dan uiteindelijk het loodje.

Dit lijkt een hele natuurvriendelijke manier van bestrijden (behalve voor het betreffende rupsje dan), en het is ook nog eens volstrekt biologisch. Maar… de nematoden doden ook de andere rupsen…

Als je dit wilt toepassen om de buxus te beschermen, dan is het echt van belang om er heel precies er voor te zorgen dat het middeltje echt alleen op de buxus komt en niet op planten die in de buurt of er onder staan. Let ook op ‘onkruiden’ die onder of tegen de buxus staan. Want het is weliswaar een volledig biologische oplossing, het kan zomaar meer kapot maken dan je lief is.

9. Variatie

In het algemeen geldt dat met een gevarieerde beplanting er minder kans is op plagen. Kies je ook nog voor zoveel mogelijk botanische en inheemse planten, dan creëer je ook nog eens een plek waar nuttige insecten en vogels zich thuis voelen.

Vogels, zweefvliegen, sluipwespen, en allerlei nuttige insecten zijn natuurlijke vijanden van veel soorten plaagdieren. Door te zorgen dat deze nuttige beestjes zich thuis voelen, kun je helpen voorkomen dat een klein groepje vervelende diertjes uitgroeit tot een ware plaag. Dus hang mezenkasten op en zorg voor gevarieerde en inheemse beplanting.

En weet je wat? Bijkomend voordeel is dat het ook nog eens mooi is om te zien. Je hoeft daarvoor niet per sé een bloemenweide zoals hieronder te creëren. Juist heesters, bomen en vaste planten zijn heel belangrijk.

Met een mooie bloemenweide of met wat goede heesters, een boom en wat vaste planten, kom je natuurlijk niet van de buxusmotplaag af. Maar het helpt wel om een gezonder ecosysteempje te creëren.

Blijf je dan aan de gang met die buxusrups?

Ja, ik ben bang van wel.
Tenminste, wel zolang je buxus hebt.

Bij de bestrijding van de buxusmot kun je bij gebrek aan loopeenden het beste verschillende maatregelen combineren.
Bijvoorbeeld door te snoeien, wegvangen en het toepassen van feromonenvallen kun je het in de hand houden. Maar je blijft bezig.
Want zelfs als je iedere keer op tijd begint met bestrijding van de plaag, blijf je de bestrijding namelijk elk jaar weer herhalen.

De enige manier om weer echt rustig te kunnen genieten van je tuin is om alle buxus er uit te halen en een paar mooie vervangers te zoeken.

Vaak wordt dan de Ilex crenata als dé ultieme vervanger van de buxus opgeworpen. Maar er zijn veel meer en mooiere alternatieven te vinden die ook nog eens een bijdrage leveren aan de biodiversiteit in de tuin.

In mijn blog over alternatieven voor de buxus heb ik een aantal vervangers voor buxushagen genoemd die je hele tuin een vrolijke uitstraling geven.

Heb je buxus in de tuin? Dan is dit misschien tegen wil en dank, de kans om de tuin nog mooier en levendiger te maken.

Dus, wil je je buxus vervangen, maar weet je nog niet precies waarmee? Stuur me een berichtje, of geef hieronder een reactie. Dan kan ik met je mee kijken.